Dlaczego długie czopy mogą powodować chwiejny lot piłki?

Czym jest efekt chwiejnego lotu piłki?

Co mamy dokładnie na myśli mówiąc o tym zjawisku? W większości przypadków, zawodnicy odnoszą się zdolności długich czopów do nadawanie piłce lotu nierównego, w którym może ona raptownie zanurkować, podnieść się albo zboczyć z toru lotu. Gdy gra się przeciwko czopiarzowi i nadlatująca piłka nagle opada o 10 cm a następnie zbacza bez wyraźnej przyczyny - to o takim zachowaniu właśnie mówimy.

Co powoduje efekt chwiejnego lotu piłki?

Właściwie to łatwiej jest wytłumaczyć, dlaczego piłka cały czas nie lata nierówno. Piłeczka pingpongowa jest bardzo lekka - współcześnie używana piłka 40 mm musi ważyć tylko 2,7 g. Oznacza to, że każdy ruch powietrza wokół niej może wpłynąć na jej lot.

Dlaczego piłka nie leci nierówno po każdym uderzeniu?

Bez wchodzenia w szczegóły techniczne, to rotacja utrzymuje faktyczną trajektorię piłki. Zagranie  topspinem będzie skutkować obniżeniem toru lotu piłki, podczas gdy podcięcie - jego podwyższeniem. Rotacja boczna wykręca tor lotu piłki w kierunku rotacji. Kombinacja topspina i rotacji bocznej piłka będzie zmierzać w dół i na bok, a podcięcie z rotacją boczną spowoduję, że piłka będzie lecieć do góry i na bok, zanim przeważy siła grawitacji.

Rotacja powoduje, że piłka leci po łuku w przewidywalny sposób, ponieważ gdy piłka się kręci, przepływ powietrza wokół niej jest laminarny. Gdy piłka porusza się w powietrzu bez lub z bardzo małą rotacją - przepływ ma charakter turbulentny.

Piłka w nierówny sposób przechodzi z jednego rodzaju lotu w drugi - jedna ścianka lub część piłki traci przepływ laminarny, który staje się turbulentnym - nazywa się to fachowo "granicą separacji warstw". Ta separacja po jednej stronie piłki może wywołać efekt szybszego, niż oczekiwane opadania do stołu.

Z drugim efektem mamy do czynienia gdy piłka bez rotacji uderza o powietrze - oscylując na boki albo do góry lub dołu w trakcie ruchu - taki efekt jest szczególnie dobrze widoczny przy rzutach piłką w baseballu. Turbulentny przepływ bez warstwy granicznej  powoduje zmieniające się strefy niskiego ciśnienia na bokach piłki (prostopadłe do kierunku jej lotu) powodując szybkie ściąganie piłki na boki w trakcie lotu.

Zauważcie, że faktycznie piłka nie musi się podnieść - wystarczy, że efekt spowolni naturalne opadanie piłki i wywoła złudzenie jej podniesienia.

Czy można wywołać efekt chwiejnego lotu?

Technicznie ujmując nie da się - aby zachwiać lotem piłki trzeba by posiadać zdolność do zmiany jej rotacji po uderzeniu, co jest niemożliwe.

Ale można stworzyć piłce jak najlepsze warunki do chwiejnego lotu poprzez próbę zgaszenia wszelkiej rotacji i mieć nadzieję, że naturalne prądy powietrzne wykonają swoją robotę i gdzieś popchną losowo piłkę. Właściwe pytanie powinno więc brzmieć: ”Jak można zgasić rotację piłki?'

Gaszenie rotacji

W sposób naturalny do gaszenia rotacji niektóre gumy będą lepsze od innych. Po uderzeniu normalną gładką okładziną rzadko mamy do czynienia z chwiejnych lotem piłki, gdyż aby całkowicie wygasić rotację zawodnik musiałby dokładnie trafić z silą „odkręcenia”. Jeśli zrobi to za słabo, trochę pierwotnej rotacji zostaje, jeśli za silnie - nada piłce swoją rotację. Ma szansę zachwiać torem lotu tylko jeśli uderzenie jest niezwykle dokładne.

Długie czopy są naturalnie lepsze do wygaszania rotacji niż normalne okładziny gładkie lub antyspin - ponieważ przy poprawnym użyciu, długie czopy ugną się wokół piłki i spróbują złapać ją ze wszystkich stron, a próba nadania piłce rotacji przez nie wszystkie spowoduje wzajemne jej wygaszenie - w efekcie otrzymamy piłkę pustą.

Zwiększenie szansy na zagranie piłki o chwiejnym (kołyszącym) torze lotu

Krótko mówiąc najlepszą metodą będzie użycie długich czopów posiadających czopy wystarczająco giętkie, by spróbowały złapać piłkę ze wszystkich stron, a następnie zagrać stosunkowo płasko, lub ruchem lekko przeciwnym do kierunku nadchodzącej rotacji. To wyjaśnia również, dlaczego sztywne  czopy o śliskich czubkach lecz przyczepnych ściankach są lepsze przy oddawaniu piłki o chwiejnym torze lotu z silnych topspinów, niż z lekkich uderzeń - potrzebują pewnej siły do wygięcia czopów wokół piłki - bez tej siły czopy się nie wygną i piłka zachowa rotację.

Tak więc miększe i bardziej elastyczne czopy będą lepsze do zagrywania takich piłek we wszystkich sytuacjach, podczas sztywniejsze czopy ugną się tylko pod wpływem wystarczająco mocnych uderzeń.

Można co prawda próbować sztywniejszymi czopami mocniej uderzyć piłkę po lżejszych zagraniach przeciwnika, ale nie zawsze jest to rodzaj zagrania, jakie chcielibyśmy wykonać.