Wielu trenerów wydaje się
uważać, że używanie długich czopów jest jakąś formą
zalegalizowanego oszustwa, albo a najlepszym wypadku sposobem łatwego
wygrywania meczów lub ukrywania słabych punktów. W rzeczy
samej, na wysokim poziomie czopy są rzadko wykorzystywane w męskim
pingpongu, ale w kobiecym są powszechne nawet na poziomie najwyższym.
Niestety wielu trenerów posiada niewielkie zrozumienie
prawdziwych różnic między grą kobiet i mężczyzn, oraz dlaczego
czopy są niezbędnym narzędziem w kobiecym tenisie, gdzie takie
okładziny stanowią uzupełnienie techniki i taktyki gry. To dlatego w
erze współczesnego tenisa stołowego mamy wiele kobiet na
poziomie mistrzów świata używających okładzin z czopami
Jaka
jest właściwie różnica między grą kobiet i mężczyzn? Jeśli
zrobimy porównanie, to od razu zobaczymy kontrast w sile gry. Po
prostu mężczyźni uderzają piłkę mocniej. Zazwyczaj dają sobie też
więcej czasu i miejsca dla wykorzystania siły i grają bardziej cofnięci
i znacznie więcej topspinem. Natomiast kobiety grają bliżej stołu, oraz
znacznie więcej blokują i kontrują. Nawet te kobiety, które
grają topspinem nie mogą być porównywane z mężczyznami. Silna
kobieta taka, jak Tamara Boros pozostaje daleko w tyle pod względem
siły uderzenia z niewielkim, jak na mężczyznę Kreangą.
W męskiej grze ważne są siła i
rotacja, w kobiecej - kontrola i zmiana szybkości. Rzadko widzi się u
kobiet kontratopspinowe wymiany typowe dla męskiej gry w - prawie
zawsze odegraniem jest blok, kontra lub uderzenie obronne. Nie tylko
zdolność zagrania kontratopspinem szeregu piłek z rzędu wymaga siły,
której większość kobiet nie ma (a w dłuższym okresie często
prowadzi u nich do kontuzji), ale również nie stanowi to dla
nich taktycznego priorytetu. Ponieważ kobiety grają ze znacznie
mniejszą siłą i rotacją, ich topspin jest znacznie łatwiejszy do
powstrzymania i kontroli, w związku z tym w ich szeregach jest znacznie
więcej niż u mężczyzn dobrych zawodniczek blokujących i grających
kontruderzeniem.
Czopy są idealnym narzędziem do
zmiany rotacji i szybkości, oraz do odgrywania przeciwnikowi
nieprzewidywalnych piłek. W szczególności dobrze nadają się do
kontrolowania topspina, zwłaszcza przy mniejszym poziomie rotacji i
siły, spotykanym w pingpongu kobiecym. Czopami można również
uderzać piłkę bardzo wcześnie, zabierając przeciwnikowi czas potrzebny
na przygotowanie kolejnego zagrania. Tak więc czopy poprzez kontrolę
szybkości umożliwiają równorzędną grę ze znacznie szybszymi
graczami. Wyższy poziom nieprzewidywalności zachowania piłki,
szczególnie po odbiciu od stołu oznacza, że zawodnikom grającym
topspinem (a już najbardziej tym grającym długim uderzeniem) jest się
trudno dostosować. Są często zmuszani za wcześnie do wykonywania
konkretnych uderzeń i nie mogą tego zmienić. Porównanie z
graczami azjatyckimi pokazuje, że prowadzą oni swoje uderzenia znacznie
krócej i stąd też nie są tak wrażliwi na rodzaje okładzin
przeciwników (oczywiście wszyscy też od najmłodszych klat
trenują grę przeciwko różnym stylom)
Oczywiście na rynku jest obecnie
tak dużo rodzajów czopów, że cały ten obszar przypomina
pole minowe - powinno się grać czopami małej, czy większej
przyczepności, długimi, średnimi, a może krótkimi? Który
powinien odpowiadać Twojemu stylowi gry? Nie załamuj rąk. Aż do okresu
sprzed kilku lat producenci też nie wiedzieli. Pokolenia azjatyckich
zawodniczek używały całej gamy gąbek pod gumą ponieważ wiedziały to,
czego nie wiedzieli wytwórcy: że twardość gąbki ma zasadnicze
znaczenie dla uzyskania wymaganych efektów, szczególnie w
przypadku długich i średnich czopów. W efekcie wiemy, że dla
tych okładzin nie ma większego sensu używania podkładów o
twardości 45-50, najlepsze są ok. 35, a nawet 30. I dopiero od niedawna
w Europie zaczęto wykorzystywać pełen zakres podkładów
różnej grubości i twardości aby w ten sposób
wyrównać szanse z Azjatkami.
Rzecz jasna Neubauer wykonał
drobiazgowe testy okładzin z długimi czopami, a między innymi wpływu
koloru gumy, oraz wagi i szybkości deski na rotację zagrań. W
rezultacie wszystkie jego długie czopy wytwarzane były wyłącznie w
kolorze czerwonym, ponieważ te same okładziny w kolorze czarnym dawały
o wiele mniejsze efekty. Udowodnił również, że czopy dają
największy efekt gdy położone są na szybszej , a nawet i cięższej
desce. Teraz jest zresztą możliwe posiadanie deski o
zróżnicowanych parametrach, np. wolniejszą na jednej stronie, a
szybszą na drugiej - nie jest więc problemem posiadanie jednej strony
szybszej w celu naklejenia na nią czopów.
Ogromne znaczenie ma uczenie
zawodników gry przeciwko różnym stylom już od
najmłodszych lat. Nie ma większego sensu by trenerzy odkrywali, że
zawodnicy wchodzący do drużyny narodowej w wieku 18-20 lat nie potrafią
grać na obrońców albo czopiarzy. Brak umiejętności takiej gry
uniemożliwia dalszy rozwój zawodników. Jeśli się jednak
od najmłodszych lat grało zarówno przeciwko takim zawodnikom,
jak i samemu używało takiego sprzętu, to osiąga się znacznie lepsze
wyniki w długofalowym rozwoju.
Trzeba też pamiętać, że gra czopami
może stanowić etap rozwoju młodego zawodnika, natomiast nie musi być
ostateczna. Wykorzystywanie takiego sprzętu może stanowić sposób
doskonalenia techniki, gdyż wieloma czopami, głównie średnimi i
krótkimi trzeba samemu zagrać piłkę, a nie tylko umieścić na jej
drodze rakietkę. Całkiem spora grupa zawodników zmieniło
okładziny na czopy jako kadeci, by potem wrócić do gry gumami
gładkimi, za to pozostało im znacznie lepsze rozumienie gry przeciwko
takiemu sprzętowi.
Czy ty powinieneś używać długich czopów?
Choć rozdział ten polecam tak samo atakującym, to głównymi adresatami są gracze, którzy albo:
• grają długimi czopami i chcą poprawić swoją grę; albo
• myślą o graniu długimi czopami w przyszłości.
Dlaczego zawodnicy używają długich czopów?
Szczegóły
omówione są później, ale twierdząca odpowiedź na
którekolwiek z poniższych pytań wskaże, że opcję grania długimi
czopami powinieneś poważnie wziąć pod uwagę.
• Czy masz naturalną skłonność do gry podcięciem i chcesz zwiększyć swoje szanse na wygrywanie?
• Czy
masz naturalną skłonność do wyłapywania piłek, który lubi oddać
z powrotem na stół cokolwiek by przeciwnik na niego nie
zagrał?
• Czy
stwierdzasz, że wiek lub kontuzja uniemożliwia Ci poruszanie się przy
stole w sposób, do jakiego byłeś przyzwyczajony, a korzystają na
tym przeciwnicy?
• Czy Twój refleks zwalnia wraz z wiekiem, ale chcesz pozostać w rywalizacji?
• Czy obejrzałeś Joo Se Hyuka i stwierdziłeś, że chciałbyś grać tak samo, jak on?
• Czy jesteś kimś, kogo cieszy walka i lubisz przechytrzać przeciwnika walcząc o każdy punkt?
• Czy jesteś naturalnym showmanem, i uwielbiasz obserwujący Twoją grę i wiwatujący na Twoją cześć tłum?
Rozwińmy te powyżej wymienione powody, dla których możesz sądzić, że powinieneś założyć długie czopy.
Naturalne predyspozycje
Tak,
jak istnieją naturalni zawodnicy atakujący, tak ty możesz być urodzonym
graczem kombinacyjnym lub obrońcą. Jeśli zauważasz u siebie skłonność
do podcinania piłki, to możesz chcieć to wykorzystać i dobrać możliwie
najlepszy sprzęt do swego stylu. Z powodu siły i rotacji nadawane przez
współczesne gładkie okładziny używane przez zawodników
atakujących, większość czopiarzy używa średnich lub długich
czopów, głównie na bekhendzie, dla lepszej kontroli piłki
w obronie i grania silnym podcięciem w celu przygotowania własnych
kontrataków. Zawodników podcinających używających
normalnych gum na obu stronach jest bardzo niewielu.
Temperament
Niektórzy
zawodnicy po prostu uwielbiają proces wymęczania przeciwnika odbierając
jego najlepsze zagrania i plasując piłkę z powrotem na stole. Te
„ściany” na pewno skorzystają na oferowanej przez długie
czopy zwiększonej kontroli i urozmaiceniu gry.
Problemy ruchowe
Gracze
upośledzeni ruchowo z uwagi na wiek lub kontuzje mogą to skompensować
inteligentnym wykorzystaniem długich czopów, które mogą
posłużyć do zwalniania gry, dając im więcej czasu na dojście do piłki.
Długie czopy pozwalają również zawodnikowi utrzymanie pozycji
bliżej stołu, zapewniając powierzchnię rakietki zdolną do absorbowania
w pierwszej strefie siły i rotacji nowoczesnej gry.
Wolniejszy refleks
Zawodnicy
z wolniejszym niż normalny refleksem, lub zawodnicy których
refleks słabnie z powodu wieku, mogą to długimi czopami zwolnić grę i w
ten sposób dać sobie więcej czasu na reakcję na zagrania
przeciwnika.
Inspiracja
Ci,
którzy naoglądali się Joo Se Hyuka czy Matsushity i chcą
naśladować ich wyczyny na takim szczeblu, jakim tylko potrafią, też
mogą nakleić długie czopy i kopiować swoich idoli. Przygotuj się na
ciężką harówkę (choć daje ona dużo radości!), ale kto wie, może
za 10 lat młodzi zawodnicy będą chcieli być następnym Tobą!
Zawodnicy taktyczni
Jeśli
lubisz aspekt szachów w tenisie stołowym to też możesz zechcieć
grać długimi czopami. Posiadanie dwóch różnych okładzin
na rakietce otwiera całą gamę nowych strategii i taktyk do
przećwiczenia i opanowania. Znalezienie rysy w grze atakującego i
wywarcie presji aż do chwili, gdy jego gra legnie w gruzach może być
niezwykle satysfakcjonującym doświadczeniem. Pamiętaj tylko, że oni
będą próbowali Ci robić to samo!
Showman
Jeśli
ryk tłumu pobudza Cię gdy grasz, to obrony w dalekiej strefie i
kontrataki mogą być stylem dla Ciebie. Dobra walka między atakującym i
obrońcą reprezentującymi podobny poziom pobudza widownię jak nic
innego. Ludzie będą tłoczyć wokół Ciebie, wiwatując na Twoje
odbiory z wysokości podłogi, z barierek i sąsiadujących pól gry.
A bycie obrońcą naturalnie skazuje Cię na rolę słabszego więc i zawsze
będziesz miał tłum po swojej stronie!
Kto nie powinien używać długich czopów?
I znowu, jeśli motywacja, dla której grasz długimi czopami jest
wymieniona poniżej, prawdopodobnie jest to zła motywacja. I choć
bractwo czopiarzy chętnie przyjmuje nowych członków, to lepiej
dla Twojej pingpongowej kariery będzie, jeśli nie myślisz o grze
czopami dla tych powodów.
• Jesteś za mało sprawny by poruszać się przy stole?
Jeśli prosty brak sprawności uniemożliwia Ci granie twojego najlepszego
pingponga, to do Ciebie należy jej poprawa byś mógł grać swoim
naturalnym stylem. W dłuższym czasie zostaniesz lepszym zawodnikiem,
niż jeśli pozostaniesz mało sprawny i będziesz próbować grać
stylem, który skompensuje Twoje lenistwo, ale okaleczy resztę
Twojej naturalnej gry. I oczywiście nie mówimy tu o przypadkach
związanych z wiekiem (do pewnego stopnia) lub zdrowiem, wymienionymi
powyżej.
• Czy masz braki w technice, a które chcesz ukryć?
Ten temat w dyskusjach o długich czopach zalicza się prawdopodobnie do
najbardziej drażliwych. Wygląda na to, że w dzisiejszych czasach każdy,
kto gra długimi czopami i próbuje ukryć słabe uderzenia
normalnymi okładzinami, najczęściej słaby bekhend, natychmiast uznawany
jest za tchórza, zbyt bojącego się być prawdziwym mężczyzną i
nauczyć się grać właściwie.
Odpowiedź wydaje się nieskomplikowana - każdy zawodnik posiadający choć
odrobinę ambicji powinien po pierwsze starać się polepszyć technikę i
pozbywać się błędów. Ale nie wszyscy mamy jednakowe cechy
naturalne, jeśli mimo wieloletniej ciężkiej pracy słabe punkty uparcie
nie chcą zniknąć, to nie powinieneś mieć wyrzutów sumienia
zakładając długie czopy by sprawdzić, czy Twoja gra się polepszy. W
końcu w grze „normalnymi” gładkimi gumami nie ma nic
świętego - być może Twój słaby punkt zamieni się w silny przy
grze długimi czopami!
• Czy masz kłopoty z czytaniem rotacji i masz nadzieję to zatuszować?
Jeśli masz problemy z czytaniem rotacji i myślisz, że długie czopy Ci
pomogą, jednocześnie masz i nie masz racji. Niektóre typy
długich czopów pomogą Ci w dużym zakresie ignorować rotację
piłki. Ale problem pozostaje, i o ile nie masz zamiaru założyć długich
czopów na obie strony rakietki, to nie ma znanego sposobu
przekręcania rakietki wystarczająco szybko by pokryć cały stół
wedle życzenia i potrzeb. Prędzej czy później zostaniesz
zmuszony do uderzania drugą stroną rakietki i będziesz musiał czytać
rotację piłki. Używanie długich czopów w celu ignorowania
rotacji tylko pogorszy Twoją zdolność do czytania rotacji w
ogóle i spowoduje, że nie będziesz w stanie uderzyć piłki
normalną gumą. Zamiast zakładania długich czopów skup się więc
na polepszeniu czytania rotacji, a dalej zajdziesz.
• Myślisz o zdobywaniu łatwych punktów bo
przeciwnicy nie będą umieli grać przeciwko Twoim długim czopom?
Zawodnicy używający długich czopów w nadziei na zdobywanie
łatwych punktów prędzej czy później się rozczarują. Na
poziomie początkującym będziesz wygrywać pewną ilość punktów po
prostu dlatego, że Twój przeciwnik nie wie, jak działają długie
czopy. Na poziomie średnim, Twój przeciwnik będzie sporo
wiedział o działaniu długich czopów, choć wciąż możesz zyskać
trochę łatwych punktów choćby dzięki zmianie szybkości i odbicia
piłki, mających wpływ na tempo gry przeciwnika. Możesz też zyskać parę
punktów dzięki przekręcaniu rakietki i wykorzystania faktu, że
Twój przeciwnik tego nie zauważy lub wystarczająco szybko nie
zareaguje.
Ale zapomnij o tym wszystkim na poziomie zaawansowanym. Twój
przeciwnik będzie wiedział, jak działają Twoje długie czopy, będzie
obserwował, którą stroną rakietki grasz i odpowiednio się
dostosuje. Mniejsza szybkość długich czopów może w
rzeczywistości zadziałać przeciwko Tobie, gdy rytm gry przeciwnika
pozostanie niezakłócony i da mu więcej czasu na przygotowanie
mocniejszych zagrań. Istnieją sposoby wygrywania punktów długimi
czopami, ale żadne z nich nie są tak łatwe, jak te na niskich poziomach
gry. Do zdobycia punktu przeciwko zaawansowanym zawodnikom będziesz
musiał pracować równie ciężko, a prawdopodobnie ciężej niż oni,
aa na poziomie zawodowym możesz o tym w ogóle zapomnieć.
Którego zawodowca widzieliście jak stał przy stole i
przekręcając rakietkę zdobywał bez wysiłku punkty? Zawodowi czopiarze
są dla świata tenisa stołowego jak króliki z reklamy Energizera,
skaczący do przodu, do tyłu i na wszystkie strony dla zdobycia każdego
punktu. A o łatwych punktach w grze z nimi to raczej możesz zapomnieć!
Wnioski
Jak już wiesz dlaczego powinieneś, lub ni powinieneś grać długimi
czopami, możesz te wszystkie rady olać. W końcu najważniejszą
zasadą powinno być „czy gra długimi czopami daje mi więcej frajdy?".
O ile nie zamierzasz robić profesjonalnej kariery, to takie proste
pytanie prawdopodobnie będzie najlepiej kierować Twoim wyborem. Ale
jeśli masz więcej frajdy, gdy wygrywasz (!) to staranne przemyślenie
powyżej opisanych kwestii może Ci pomóc w znalezieniu właściwej
ścieżki przy wyborze najbardziej właściwego dla Ciebie stylu i sprzętu.